Ordu ve Giresun'da böcek istilası! Gürcistan'dan geldi fındığı tehdit ediyor

Tür Türkiye’de ilk defa 2017 yılında Batu’ma sınır komşusu olan Artvin ili Kemalpaşa, hopa ilçelerinde görünmüştür.2018 yılında Artvin ili Kemalpaşa , Hopa, Arhavi, ve Borçka ilçeleri ile Rize fındıklı ilçesinde popülasyon oluşturmuştur,2019 yılında ise bu ilçelere Şavşat(Artvin), Çayeli, Pazar , Ardeşen (Rize) ilçeleri de dahil olmuştur.
Zararlının erginleri yüksek uçuş kapasitesi sayesinde ülke geneline yayılıp çeşitli kültür bitkisinde zarar yapabilme potansiyeline sahiptir. Doğu Karadeniz bölgesinde popülasyon yoğunluğunun artması halinde ülkemizin tarım ürünleri ihracatında en önemli ürünlerinden biri olan fındık risk altındadır.
TANIMI
Kahverengi kokarca erginleri 12-17 mm boyutlarında olmakla birlikte rengi değişiklik gösterebilmektedir. Kahverengimsi ve benekli alacalı renklidir. Yumurtaları soluk renkli , yaklaşık 1-3 mm çapında ve 1,6 mm uzunluktadır. Yumurtalar genellikle 14-28 li kümeler halinde yaprakların altına bırakılır. Parlak renkli, siyah ve kırmızımsı-turuncu ilk dönem nimfler yumurtadan çıktıktan sonra, yumurta kümesi etrafında kümelenirler ve ikinci nimf döneminde sonra uzaklaşırlar. Beş nimf dönemi geçirdikten sonra ergin olurlar. Antenlerinin 3. Ve 4. Halkasında kahverengi acık renkli bir bant bulunur.

ZARARI
Doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki şekilde zararı neden olurlar. Doğrudan zararını konukçusu olduğu bitkilerde oluşturur. Dolaylı zararını ise kışlamak için toplandığı alanlarda insanlarda rahatsızlık oluşturarak verirler. Sokucu emici ağız yapısına sahip olup erginleri ve nimfleri bir çok meyve ve sebzede emgi yaparak zara yapar. Beslendiği meyvelerde başlangıçta küçük nekrotik alanları oluşturur. Esas zararı meyvelerin olgunlaşması sırasında görülür. Özellikle elma, armut, şeftali ve negtarinde üretim dönemi boyunca yapmış olduğu zarar sonucu meyveler üzerinde kedi yüzüne benzer, meyvenin içine doğru genişleyen zedelenme çürük benzeri doku kayıpları oluşur. Domates, biber, mısır ve soya fasulyesinde de benze zarar şekilleri oluşur. Ayrıca mısır ve soya gibi bitkilerde taneler tohum özelliğini yitirir. Fındıkta ise boş şekilsiz ve lekeli meyve oluşumun neden olarak verim ve kalite kaybına sebep olur. Zararlı bir çok konukçuda olgunlaşma öncesinde de beslenebildiği için meyveler geliştikçe zarar gören alanlar hasada yakın daha belirgin hale gelir.

KÜLTÜREL MÜCADELESİ
Kahverengi kokarcanın bugünlerde evlere olan geçişinin mücadele için bir avantaja çevrilerek 2024 yılı popülasyonunun azaltılması gerekmektedir. Bunun için evlere, balkonlara, odunluklara gelen böceklerin toplanarak imha edilmesi büyük önem taşımaktadır.
İmha edilmeyen her dişi önümüzdeki yıl bir defada 28 adet olmak üzere, beslendiği bitkiye göre değişmekle birlikte toplamda 200 kadar yumurta bırakabilecektir. Evlere giren böceklerin süpürülüp ezilerek veya bir poşet içinde kapalı bırakılması gerekmektedir.

KİMYASAL MÜCADELESİ
Doğadaki kışlamış erginlere karşı mayıs ortasından itibaren haziran sonu,nimf ve yeni nesil erginlere karşı temmuz başı - ağustos başı olduğu dönemlerde yüzey ve yeşil akşam ilaçlaması şeklinde , ruhsatlı ilaçlar kullanılarak yapılmalıdır.